ΤΟΠΟΣ
Πηγαίνω μόνη μου
σε τόπους που θα έπρεπε
να έχουμε πάει μαζί.
Αγκαλιά σε μια ερημιά
ή στο χάσιμο του φωτός
ξάπλα ένα καλοκαίρι.
Πηγαίνεις κι έρχεσαι μόνος
σε μέρη που θα έπρεπε
να βρίσκεις εμένα.
Πίσω από κάθε τέλος
μια αφετηρία....
ΤΟΠΟΣ
Πηγαίνω μόνη μου
σε τόπους που θα έπρεπε
να έχουμε πάει μαζί.
Αγκαλιά σε μια ερημιά
ή στο χάσιμο του φωτός
ξάπλα ένα καλοκαίρι.
Πηγαίνεις κι έρχεσαι μόνος
σε μέρη που θα έπρεπε
να βρίσκεις εμένα.
Πίσω από κάθε τέλος
μια αφετηρία....
Ιφιγένεια
Η Κλυταιμνήστρα αλευρώνει ψάρια
Τα τηγανίζει με λάδι της ελιάς
Βάζει δυο σ’ ένα πιατάκι
«Έλα, φάε μια μπουκιά»
λέει στην ανόρεχτη Ιφιγένεια
«Έχουμε δρόμο αύριο»
Η κόρη κόβει τις ουρές
Ταΐζει το γατί που είναι στα πόδια της
«Δεν θα τ’ αντέξω να δω τον πατέρα
να χαμηλώνει το βλέμμα
μπροστά σε τόσους άντρες πάνοπλους
βρόμικους αγριεμένους
που τάχα περιμένουνε να δούνε...
Ιφιγένεια
Η Κλυταιμνήστρα αλευρώνει ψάρια
Τα τηγανίζει με λάδι της ελιάς
Βάζει δυο σ’ ένα πιατάκι
«Έλα, φάε μια μπουκιά»
λέει στην ανόρεχτη Ιφιγένεια
«Έχουμε δρόμο αύριο»
Η κόρη κόβει τις ουρές
Ταΐζει το γατί που είναι στα πόδια της
«Δεν θα τ’ αντέξω να δω τον πατέρα
να χαμηλώνει το βλέμμα
μπροστά σε τόσους άντρες πάνοπλους
βρόμικους αγριεμένους
που τάχα περιμένουνε να δούνε...
Ένας μοναχικός άνθρωπος μεταμορφώνεται σε καθρέφτη. Μια παράξενη ερωτική σχέση στο χιονισμένο Σαράγεβο. Δυο παράλληλες ιστορίες για τα τείχη που υψώνουν ανάμεσα στους ανθρώπους οι ψυχικές διαταραχές και για αυτό που συμβαίνει όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να κοιτάξουν τα τείχη κατάματα, όπως το είδωλό τους στον καθρέφτη, όπως στο πρώτο ξάφνιασμα του έρωτα.
«Εκεί, ανάμεσα στα όμορφα,...
Ένας μοναχικός άνθρωπος μεταμορφώνεται σε καθρέφτη. Μια παράξενη ερωτική σχέση στο χιονισμένο Σαράγεβο. Δυο παράλληλες ιστορίες για τα τείχη που υψώνουν ανάμεσα στους ανθρώπους οι ψυχικές διαταραχές και για αυτό που συμβαίνει όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να κοιτάξουν τα τείχη κατάματα, όπως το είδωλό τους στον καθρέφτη, όπως στο πρώτο ξάφνιασμα του έρωτα.
«Εκεί, ανάμεσα στα όμορφα,...
« ... δεν μου αρέσουν τα θυμιατά, έχω επίγνωση των ελλείψεών μου και δεν έχω ανόητες αξιώσεις ενός επιστήμονος ιστοριοδίφη, ούτε καν να χαρακτηρισθεί το πόνημα καλλιεπές. Πιστεύω πως πρόκειται περί ερασιτεχνικής μεν γραφής, άδολης δε. Στο πόνημα-μελέτη το οποίο χιλιοκοσκινίζω εδώ και χρόνια προσπάθησα με όλη μου την ψυχή, πατώντας στην εξευγενισμένη, γεμάτη φως, ελληνική γλώσσα, να εκφράσω...
« ... δεν μου αρέσουν τα θυμιατά, έχω επίγνωση των ελλείψεών μου και δεν έχω ανόητες αξιώσεις ενός επιστήμονος ιστοριοδίφη, ούτε καν να χαρακτηρισθεί το πόνημα καλλιεπές. Πιστεύω πως πρόκειται περί ερασιτεχνικής μεν γραφής, άδολης δε. Στο πόνημα-μελέτη το οποίο χιλιοκοσκινίζω εδώ και χρόνια προσπάθησα με όλη μου την ψυχή, πατώντας στην εξευγενισμένη, γεμάτη φως, ελληνική γλώσσα, να εκφράσω...
Για χρόνια ζούσα σε μια φυλακή. Το δωμάτιο είχε παράθυρα, ένα ψιλό φως έκοβε την ομίχλη στους τοίχους. Ήταν κι άλλοι εκεί, με τα κρεβάτια μας στη σειρά (σαν τρελάδικο ή στρατόπεδο). Για τον έξω κόσμο ακούγαμε πολλά σε ημερήσια διάταξη· κυνηγοί κεφαλών, φίδια, θηριομαχίες. Χθες το απόγευμα, και πάντως πριν από το βραδινό συσσίτιο, ένα πουλί χτύπησε με το ράμφος του το τζάμι, τκ τκ λ τκ ιιι....
Για χρόνια ζούσα σε μια φυλακή. Το δωμάτιο είχε παράθυρα, ένα ψιλό φως έκοβε την ομίχλη στους τοίχους. Ήταν κι άλλοι εκεί, με τα κρεβάτια μας στη σειρά (σαν τρελάδικο ή στρατόπεδο). Για τον έξω κόσμο ακούγαμε πολλά σε ημερήσια διάταξη· κυνηγοί κεφαλών, φίδια, θηριομαχίες. Χθες το απόγευμα, και πάντως πριν από το βραδινό συσσίτιο, ένα πουλί χτύπησε με το ράμφος του το τζάμι, τκ τκ λ τκ ιιι....
ΛΗΔΡΑΣ
Ώρα του ήλιου
γεμάτος σκουλήκια
όμως υφίσταμαι ζωή
αποθηκεύοντας πνοή
σ’ όλο το αίμα
και το πνεύμα μου.
Το ’να μου πέλμα τώρα
στην Πλατεία Ελευθερίας
τ’ άλλο κομμένο σύρριζα
σπιθίζει ένα πράσινο θανάτου
στη γραμμή
ώρα μικρή του ήλιου
διαιρεμένη σε ποιήματα.
Κι αναλογίζομαι λοιπόν τον Ευαγόρα
που απαστράπτει κρεμασμένος
με μιαν ασάλευτη ταυτότητα
τον πρωτοστάτη Αυξεντίου
ένα κυμάτισμα...
ΛΗΔΡΑΣ
Ώρα του ήλιου
γεμάτος σκουλήκια
όμως υφίσταμαι ζωή
αποθηκεύοντας πνοή
σ’ όλο το αίμα
και το πνεύμα μου.
Το ’να μου πέλμα τώρα
στην Πλατεία Ελευθερίας
τ’ άλλο κομμένο σύρριζα
σπιθίζει ένα πράσινο θανάτου
στη γραμμή
ώρα μικρή του ήλιου
διαιρεμένη σε ποιήματα.
Κι αναλογίζομαι λοιπόν τον Ευαγόρα
που απαστράπτει κρεμασμένος
με μιαν ασάλευτη ταυτότητα
τον πρωτοστάτη Αυξεντίου
ένα κυμάτισμα...
Στα μαθηματικά, κάθε τελεία είναι ένα σημείο. Από κάθε σημείο διέρχονται άπειρες ευθείες. Από δύο ή περισσότερα, όμως, σημεία μόνο μία ευθεία μπορεί να διέλθει. Στη γλώσσα, η τελεία είναι σημείο στίξης· σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και την αρχή μιας άλλης. Η άνω τελεία, δε, σηματοδοτεί μια παύση που συνδέει με ό,τι ακολουθεί ή οδηγεί σε αυτό. Στη ζωή, η τελεία είναι μια ρωγμή· μια ρωγμή...
Στα μαθηματικά, κάθε τελεία είναι ένα σημείο. Από κάθε σημείο διέρχονται άπειρες ευθείες. Από δύο ή περισσότερα, όμως, σημεία μόνο μία ευθεία μπορεί να διέλθει. Στη γλώσσα, η τελεία είναι σημείο στίξης· σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και την αρχή μιας άλλης. Η άνω τελεία, δε, σηματοδοτεί μια παύση που συνδέει με ό,τι ακολουθεί ή οδηγεί σε αυτό. Στη ζωή, η τελεία είναι μια ρωγμή· μια ρωγμή...
Αν η ποίηση του Κ. Γ. Καρυωτάκη εξακολουθεί να μας συγκινεί είναι γιατί δεν σταματά να τροφοδοτεί τον στοχασμό μας. Αν συνεχίζει να προκαλεί νέες αναγνώσεις είναι γιατί δεν έχει αποκαλύψει ακόμα όλα τα μυστικά της. Και είναι χαρακτηριστικό ότι τα μυστικά αυτά δεν βρίσκονται κρυμμένα μονάχα κάτω από το έδαφος της ποίησής του, αλλά και μέσα στα υπόλοιπα γραπτά του ή τα γραπτά των ομοτέχνων του....
Αν η ποίηση του Κ. Γ. Καρυωτάκη εξακολουθεί να μας συγκινεί είναι γιατί δεν σταματά να τροφοδοτεί τον στοχασμό μας. Αν συνεχίζει να προκαλεί νέες αναγνώσεις είναι γιατί δεν έχει αποκαλύψει ακόμα όλα τα μυστικά της. Και είναι χαρακτηριστικό ότι τα μυστικά αυτά δεν βρίσκονται κρυμμένα μονάχα κάτω από το έδαφος της ποίησής του, αλλά και μέσα στα υπόλοιπα γραπτά του ή τα γραπτά των ομοτέχνων του....
Πάλι να μου θυμίσεις, Φεντερίκο,
εκείνο το γυμνό κορίτσι,
το άλογο, τον κάμπο, το φεγγάρι
του μαχαιριού τη γεύση
μες στης αγάπης το σκοτάδι.
Μ.Χ.
[...] Η ποίηση με ακατάσχετη ορμή τρυπώνει στην καρδιά, όταν η συγγραφέας-ποιήτρια στροβιλίζεται σε χορούς έρωτα και θανάτου, αφήνοντας στο πέρασμά της φλογισμένα λόγια.
Ευαισθησία, πάθος, τραγικές απολήξεις, θρήνος και ανάταση, χτύποι της καρδιάς...
Πάλι να μου θυμίσεις, Φεντερίκο,
εκείνο το γυμνό κορίτσι,
το άλογο, τον κάμπο, το φεγγάρι
του μαχαιριού τη γεύση
μες στης αγάπης το σκοτάδι.
Μ.Χ.
[...] Η ποίηση με ακατάσχετη ορμή τρυπώνει στην καρδιά, όταν η συγγραφέας-ποιήτρια στροβιλίζεται σε χορούς έρωτα και θανάτου, αφήνοντας στο πέρασμά της φλογισμένα λόγια.
Ευαισθησία, πάθος, τραγικές απολήξεις, θρήνος και ανάταση, χτύποι της καρδιάς...
Δύο χρόνια μετά την πρώτη του ποιητική συλλογή «Βιογραφία ενός χεριού», η οποία απέσπασε το βραβείο «Γ. Αθάνα» της Ακαδημίας Αθηνών, ο Κωνσταντίνος Νικολάου επανέρχεται με ένα βιβλίο, το οποίο ενώ διατηρεί το νήμα με τους ιδιαίτερους τρόπους και τόπους γραφής που ο ίδιος διαμόρφωσε, συστήνει πλέον μια νέα εκδοχή για αυτό που τελικά συνιστά η ποίηση. Στα ποιήματα της συλλογής αυτής...
Δύο χρόνια μετά την πρώτη του ποιητική συλλογή «Βιογραφία ενός χεριού», η οποία απέσπασε το βραβείο «Γ. Αθάνα» της Ακαδημίας Αθηνών, ο Κωνσταντίνος Νικολάου επανέρχεται με ένα βιβλίο, το οποίο ενώ διατηρεί το νήμα με τους ιδιαίτερους τρόπους και τόπους γραφής που ο ίδιος διαμόρφωσε, συστήνει πλέον μια νέα εκδοχή για αυτό που τελικά συνιστά η ποίηση. Στα ποιήματα της συλλογής αυτής...
Ύπτιος. Χαμηλά στη θάλασσα. Δίπλα στην ψαρόβαρκα με το φρεσκοβαμμένο μίνιο. Και συ να έρχεσαι από ψηλά, μέσα από το χερσοχώραφο που δεν μπορούσε να χαραχθεί στο χώμα του χνάρι ποδιού. Και πριν σε δω, το τραντζιστοράκι, στο τρυφερό χεράκι σου των δέκα εννιά χρόνων μ ένα σκοινάκι περασμένο, να πλημμυρίζει το μεσημέρι «Βάλε τα κόκκινα, τα μπλε, τα θαλασσιά». Και συ να τρέχεις ανάλαφρη, ύστερα...
Ύπτιος. Χαμηλά στη θάλασσα. Δίπλα στην ψαρόβαρκα με το φρεσκοβαμμένο μίνιο. Και συ να έρχεσαι από ψηλά, μέσα από το χερσοχώραφο που δεν μπορούσε να χαραχθεί στο χώμα του χνάρι ποδιού. Και πριν σε δω, το τραντζιστοράκι, στο τρυφερό χεράκι σου των δέκα εννιά χρόνων μ ένα σκοινάκι περασμένο, να πλημμυρίζει το μεσημέρι «Βάλε τα κόκκινα, τα μπλε, τα θαλασσιά». Και συ να τρέχεις ανάλαφρη, ύστερα...
Ιστορίες τεράτων και ψυχοφάγων όντων από την παγκόσμια λαογραφική παράδοση, ψυχοπνίχτες, υδρόβια πλάσματα που φυλακίζουν αιώνια τις ψυχές, φρικαλέα φαντάσματα που κλέβουν τα πρόσωπα των ανθρώπων, δαίμονες που γαργαλάνε τα θύματά τους μέχρι θανάτου, διαβολικές οντότητες σε στοιχειωμένα γεφύρια, πνεύματα των δασών και των νερών, μυστηριώδεις απέθαντοι, έρωτες με νεκρούς, εωσφορικές μεταμορφώσεις...
Ιστορίες τεράτων και ψυχοφάγων όντων από την παγκόσμια λαογραφική παράδοση, ψυχοπνίχτες, υδρόβια πλάσματα που φυλακίζουν αιώνια τις ψυχές, φρικαλέα φαντάσματα που κλέβουν τα πρόσωπα των ανθρώπων, δαίμονες που γαργαλάνε τα θύματά τους μέχρι θανάτου, διαβολικές οντότητες σε στοιχειωμένα γεφύρια, πνεύματα των δασών και των νερών, μυστηριώδεις απέθαντοι, έρωτες με νεκρούς, εωσφορικές μεταμορφώσεις...
Τα σαράντα ένα διηγήματα μικρής και μεσαίας έκτασης στη συλλογή Δίπλα στο ποτάμι συγκροτούν διάφορους χαρακτήρες του ψυχικού περιθωρίου και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς? χαρακτήρες μοναχικούς, οι οποίοι αγωνίζονται αποσπασματικά και ανοργάνωτα, παραιτούνται στο πρώτο εμπόδιο και αποχωρούν, απογοητεύονται, επιβιώνουν δυστυχείς ή πεθαίνουν στη μάταιη, στις περισσότερες περιπτώσεις, προσπάθειά...
Τα σαράντα ένα διηγήματα μικρής και μεσαίας έκτασης στη συλλογή Δίπλα στο ποτάμι συγκροτούν διάφορους χαρακτήρες του ψυχικού περιθωρίου και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς? χαρακτήρες μοναχικούς, οι οποίοι αγωνίζονται αποσπασματικά και ανοργάνωτα, παραιτούνται στο πρώτο εμπόδιο και αποχωρούν, απογοητεύονται, επιβιώνουν δυστυχείς ή πεθαίνουν στη μάταιη, στις περισσότερες περιπτώσεις, προσπάθειά...
Μικρά πεζά κείμενα από ένα "σωματάριο", σημειώσεις σε ποιητικό λόγο για το σώμα που γράφει και εγγράφεται, καθώς περιπλανιέται στα πέριξ της Πατησίων, της rue Scheigheauser ή μιας παλιάς λουτρόπολης, ακολουθώντας τον μίτο της μνήμης στους δρόμους και τις πόλεις, στις πλατείες και τα σινεμά. Στιγμιότυπα και θραύσματα του βίου, σαν προσευχή για ένα πράον παρόν, που απλώνεται μέσα μας, γιατί μόνον...
Μικρά πεζά κείμενα από ένα "σωματάριο", σημειώσεις σε ποιητικό λόγο για το σώμα που γράφει και εγγράφεται, καθώς περιπλανιέται στα πέριξ της Πατησίων, της rue Scheigheauser ή μιας παλιάς λουτρόπολης, ακολουθώντας τον μίτο της μνήμης στους δρόμους και τις πόλεις, στις πλατείες και τα σινεμά. Στιγμιότυπα και θραύσματα του βίου, σαν προσευχή για ένα πράον παρόν, που απλώνεται μέσα μας, γιατί μόνον...
«Ξεκίνα, γιόκα μου, να προλάβουμε το καΐκι».
«Μα, γιαγιά, είναι μακριά η θάλασσα».
«Κοντά μακριά, τι σημασία έχει;»
«Δεν έχει;»
Πιο δύσκολα ετοιμάζεις κάποιον για την αποδημία παρά για τον γάμο του. Η περιποίηση μιας ηλικιωμένης δεν είναι εύκολη υπόθεση, έχει δουλίτσα, προπαντός αν αυτή δεν υπήρξε κοκέτα. Υπήρξες κοκέτα, Κατίνα μου; Τώρα όμως αστράφτεις, το στόμα σου κόκκινο, η πούδρα...
«Ξεκίνα, γιόκα μου, να προλάβουμε το καΐκι».
«Μα, γιαγιά, είναι μακριά η θάλασσα».
«Κοντά μακριά, τι σημασία έχει;»
«Δεν έχει;»
Πιο δύσκολα ετοιμάζεις κάποιον για την αποδημία παρά για τον γάμο του. Η περιποίηση μιας ηλικιωμένης δεν είναι εύκολη υπόθεση, έχει δουλίτσα, προπαντός αν αυτή δεν υπήρξε κοκέτα. Υπήρξες κοκέτα, Κατίνα μου; Τώρα όμως αστράφτεις, το στόμα σου κόκκινο, η πούδρα...
Μετά τη μετάφραση της σοφόκλειας Ηλέκτρας, ασυναίσθητα σχεδόν, οδηγήθηκα στη μετάφραση της ομώνυμης ευριπίδειας -και πιθανόν το επόμενο βήμα να είναι η μετάφραση των ομοθέματων Χοηφόρων του Αισχύλου.
Ως προς τον συνολικό επί του θέματος της μετάφρασης των τραγικών κειμένων προβληματισμό μου δεν έχω να προσθέσω κάτι σε όσα είχα γράψει στα «Μικρά Προλεγόμενα» της μετάφρασης της Ηλέκτρας του...
Μετά τη μετάφραση της σοφόκλειας Ηλέκτρας, ασυναίσθητα σχεδόν, οδηγήθηκα στη μετάφραση της ομώνυμης ευριπίδειας -και πιθανόν το επόμενο βήμα να είναι η μετάφραση των ομοθέματων Χοηφόρων του Αισχύλου.
Ως προς τον συνολικό επί του θέματος της μετάφρασης των τραγικών κειμένων προβληματισμό μου δεν έχω να προσθέσω κάτι σε όσα είχα γράψει στα «Μικρά Προλεγόμενα» της μετάφρασης της Ηλέκτρας του...
ΘΕΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Ας δώσουμε στο φως
τη γροθιά που του ταιριάζει
κι ας κυλιστούμε στο σκότος
γιατί κι οι πεταλούδες
είναι δυο τρεμάμενα χέρια
Κι έχω τόσες φλόγες
καρφωμένες στον τοίχο
που έτσι να κάνεις σβήνουν
(αυτό κι αν είναι είδηση)
Επειγόντως χρειάζομαι γη
να περιστρέφεται ανάποδα
και τα δόντια μου ξεριζωμένα
στο κενό σκορπώντας τα
Κανείς δεν κατάλαβε
γιατί το μηδέν...
ΘΕΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Ας δώσουμε στο φως
τη γροθιά που του ταιριάζει
κι ας κυλιστούμε στο σκότος
γιατί κι οι πεταλούδες
είναι δυο τρεμάμενα χέρια
Κι έχω τόσες φλόγες
καρφωμένες στον τοίχο
που έτσι να κάνεις σβήνουν
(αυτό κι αν είναι είδηση)
Επειγόντως χρειάζομαι γη
να περιστρέφεται ανάποδα
και τα δόντια μου ξεριζωμένα
στο κενό σκορπώντας τα
Κανείς δεν κατάλαβε
γιατί το μηδέν...
Η ισχύς του δικτύου περιορισμένη, “Reconnecting…” αναβοσβήνει στην οθόνη του κινητού σε κάθε απόπειρα επανασύνδεσης. Η επαφή μένει εκκρεμής.
Είναι η στιγμή που οι συνομιλητές πρέπει να γεμίσουν μόνοι τους τα κενά της κλήσης, διαλέγοντας ερήμην του άλλου τα λόγια και των δυο τους, την ώρα που μετεωρίζεται στην οθόνη η ένδειξη “Εκτός σύνδεσης, γίνεται προσπάθεια επανασύνδεσης...”.
Και η γλώσσα...
Η ισχύς του δικτύου περιορισμένη, “Reconnecting…” αναβοσβήνει στην οθόνη του κινητού σε κάθε απόπειρα επανασύνδεσης. Η επαφή μένει εκκρεμής.
Είναι η στιγμή που οι συνομιλητές πρέπει να γεμίσουν μόνοι τους τα κενά της κλήσης, διαλέγοντας ερήμην του άλλου τα λόγια και των δυο τους, την ώρα που μετεωρίζεται στην οθόνη η ένδειξη “Εκτός σύνδεσης, γίνεται προσπάθεια επανασύνδεσης...”.
Και η γλώσσα...
ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
Νωθροί προβολείς
σε υποφωτισμένη γαλαρία.
Βαρύθυμη διαδρομή.
Σιωπή του φορτίου.
Στοές βασιλεμένες όψεις.
Μια λάμψη που διέρχεται,
μια σκοτεινιά που μένει.
Επίτευγμα μηχανικό
κάποιου αιώνα φώτων
η κρύα αναζωπύρωση
Μεσαίωνα σκοτεινού.
Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άρρωστα
τα φώτα της στοάς μου.
******
ΣΤΗN ΤΖΑΜΑΡΙΑ
Τζάμια στο τούνελ
λες, αχρείαστα
σκοτάδι πίσσα η...
ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
Νωθροί προβολείς
σε υποφωτισμένη γαλαρία.
Βαρύθυμη διαδρομή.
Σιωπή του φορτίου.
Στοές βασιλεμένες όψεις.
Μια λάμψη που διέρχεται,
μια σκοτεινιά που μένει.
Επίτευγμα μηχανικό
κάποιου αιώνα φώτων
η κρύα αναζωπύρωση
Μεσαίωνα σκοτεινού.
Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άρρωστα
τα φώτα της στοάς μου.
******
ΣΤΗN ΤΖΑΜΑΡΙΑ
Τζάμια στο τούνελ
λες, αχρείαστα
σκοτάδι πίσσα η...