Στα μαθηματικά, κάθε τελεία είναι ένα σημείο. Από κάθε σημείο διέρχονται άπειρες ευθείες. Από δύο ή περισσότερα, όμως, σημεία μόνο μία ευθεία μπορεί να διέλθει. Στη γλώσσα, η τελεία είναι σημείο στίξης· σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και την αρχή μιας άλλης. Η άνω τελεία, δε, σηματοδοτεί μια παύση που συνδέει με ό,τι ακολουθεί ή οδηγεί σε αυτό. Στη ζωή, η τελεία είναι μια ρωγμή· μια ρωγμή...
Στα μαθηματικά, κάθε τελεία είναι ένα σημείο. Από κάθε σημείο διέρχονται άπειρες ευθείες. Από δύο ή περισσότερα, όμως, σημεία μόνο μία ευθεία μπορεί να διέλθει. Στη γλώσσα, η τελεία είναι σημείο στίξης· σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και την αρχή μιας άλλης. Η άνω τελεία, δε, σηματοδοτεί μια παύση που συνδέει με ό,τι ακολουθεί ή οδηγεί σε αυτό. Στη ζωή, η τελεία είναι μια ρωγμή· μια ρωγμή...
Ιφιγένεια
Η Κλυταιμνήστρα αλευρώνει ψάρια
Τα τηγανίζει με λάδι της ελιάς
Βάζει δυο σ’ ένα πιατάκι
«Έλα, φάε μια μπουκιά»
λέει στην ανόρεχτη Ιφιγένεια
«Έχουμε δρόμο αύριο»
Η κόρη κόβει τις ουρές
Ταΐζει το γατί που είναι στα πόδια της
«Δεν θα τ’ αντέξω να δω τον πατέρα
να χαμηλώνει το βλέμμα
μπροστά σε τόσους άντρες πάνοπλους
βρόμικους αγριεμένους
που τάχα περιμένουνε να δούνε...
Ιφιγένεια
Η Κλυταιμνήστρα αλευρώνει ψάρια
Τα τηγανίζει με λάδι της ελιάς
Βάζει δυο σ’ ένα πιατάκι
«Έλα, φάε μια μπουκιά»
λέει στην ανόρεχτη Ιφιγένεια
«Έχουμε δρόμο αύριο»
Η κόρη κόβει τις ουρές
Ταΐζει το γατί που είναι στα πόδια της
«Δεν θα τ’ αντέξω να δω τον πατέρα
να χαμηλώνει το βλέμμα
μπροστά σε τόσους άντρες πάνοπλους
βρόμικους αγριεμένους
που τάχα περιμένουνε να δούνε...
Ένας μοναχικός άνθρωπος μεταμορφώνεται σε καθρέφτη. Μια παράξενη ερωτική σχέση στο χιονισμένο Σαράγεβο. Δυο παράλληλες ιστορίες για τα τείχη που υψώνουν ανάμεσα στους ανθρώπους οι ψυχικές διαταραχές και για αυτό που συμβαίνει όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να κοιτάξουν τα τείχη κατάματα, όπως το είδωλό τους στον καθρέφτη, όπως στο πρώτο ξάφνιασμα του έρωτα.
«Εκεί, ανάμεσα στα όμορφα,...
Ένας μοναχικός άνθρωπος μεταμορφώνεται σε καθρέφτη. Μια παράξενη ερωτική σχέση στο χιονισμένο Σαράγεβο. Δυο παράλληλες ιστορίες για τα τείχη που υψώνουν ανάμεσα στους ανθρώπους οι ψυχικές διαταραχές και για αυτό που συμβαίνει όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να κοιτάξουν τα τείχη κατάματα, όπως το είδωλό τους στον καθρέφτη, όπως στο πρώτο ξάφνιασμα του έρωτα.
«Εκεί, ανάμεσα στα όμορφα,...
« ... δεν μου αρέσουν τα θυμιατά, έχω επίγνωση των ελλείψεών μου και δεν έχω ανόητες αξιώσεις ενός επιστήμονος ιστοριοδίφη, ούτε καν να χαρακτηρισθεί το πόνημα καλλιεπές. Πιστεύω πως πρόκειται περί ερασιτεχνικής μεν γραφής, άδολης δε. Στο πόνημα-μελέτη το οποίο χιλιοκοσκινίζω εδώ και χρόνια προσπάθησα με όλη μου την ψυχή, πατώντας στην εξευγενισμένη, γεμάτη φως, ελληνική γλώσσα, να εκφράσω...
« ... δεν μου αρέσουν τα θυμιατά, έχω επίγνωση των ελλείψεών μου και δεν έχω ανόητες αξιώσεις ενός επιστήμονος ιστοριοδίφη, ούτε καν να χαρακτηρισθεί το πόνημα καλλιεπές. Πιστεύω πως πρόκειται περί ερασιτεχνικής μεν γραφής, άδολης δε. Στο πόνημα-μελέτη το οποίο χιλιοκοσκινίζω εδώ και χρόνια προσπάθησα με όλη μου την ψυχή, πατώντας στην εξευγενισμένη, γεμάτη φως, ελληνική γλώσσα, να εκφράσω...
Για χρόνια ζούσα σε μια φυλακή. Το δωμάτιο είχε παράθυρα, ένα ψιλό φως έκοβε την ομίχλη στους τοίχους. Ήταν κι άλλοι εκεί, με τα κρεβάτια μας στη σειρά (σαν τρελάδικο ή στρατόπεδο). Για τον έξω κόσμο ακούγαμε πολλά σε ημερήσια διάταξη· κυνηγοί κεφαλών, φίδια, θηριομαχίες. Χθες το απόγευμα, και πάντως πριν από το βραδινό συσσίτιο, ένα πουλί χτύπησε με το ράμφος του το τζάμι, τκ τκ λ τκ ιιι....
Για χρόνια ζούσα σε μια φυλακή. Το δωμάτιο είχε παράθυρα, ένα ψιλό φως έκοβε την ομίχλη στους τοίχους. Ήταν κι άλλοι εκεί, με τα κρεβάτια μας στη σειρά (σαν τρελάδικο ή στρατόπεδο). Για τον έξω κόσμο ακούγαμε πολλά σε ημερήσια διάταξη· κυνηγοί κεφαλών, φίδια, θηριομαχίες. Χθες το απόγευμα, και πάντως πριν από το βραδινό συσσίτιο, ένα πουλί χτύπησε με το ράμφος του το τζάμι, τκ τκ λ τκ ιιι....
ΛΗΔΡΑΣ
Ώρα του ήλιου
γεμάτος σκουλήκια
όμως υφίσταμαι ζωή
αποθηκεύοντας πνοή
σ’ όλο το αίμα
και το πνεύμα μου.
Το ’να μου πέλμα τώρα
στην Πλατεία Ελευθερίας
τ’ άλλο κομμένο σύρριζα
σπιθίζει ένα πράσινο θανάτου
στη γραμμή
ώρα μικρή του ήλιου
διαιρεμένη σε ποιήματα.
Κι αναλογίζομαι λοιπόν τον Ευαγόρα
που απαστράπτει κρεμασμένος
με μιαν ασάλευτη ταυτότητα
τον πρωτοστάτη Αυξεντίου
ένα κυμάτισμα...
ΛΗΔΡΑΣ
Ώρα του ήλιου
γεμάτος σκουλήκια
όμως υφίσταμαι ζωή
αποθηκεύοντας πνοή
σ’ όλο το αίμα
και το πνεύμα μου.
Το ’να μου πέλμα τώρα
στην Πλατεία Ελευθερίας
τ’ άλλο κομμένο σύρριζα
σπιθίζει ένα πράσινο θανάτου
στη γραμμή
ώρα μικρή του ήλιου
διαιρεμένη σε ποιήματα.
Κι αναλογίζομαι λοιπόν τον Ευαγόρα
που απαστράπτει κρεμασμένος
με μιαν ασάλευτη ταυτότητα
τον πρωτοστάτη Αυξεντίου
ένα κυμάτισμα...
ΤΟΠΟΣ
Πηγαίνω μόνη μου
σε τόπους που θα έπρεπε
να έχουμε πάει μαζί.
Αγκαλιά σε μια ερημιά
ή στο χάσιμο του φωτός
ξάπλα ένα καλοκαίρι.
Πηγαίνεις κι έρχεσαι μόνος
σε μέρη που θα έπρεπε
να βρίσκεις εμένα.
Πίσω από κάθε τέλος
μια αφετηρία....
ΤΟΠΟΣ
Πηγαίνω μόνη μου
σε τόπους που θα έπρεπε
να έχουμε πάει μαζί.
Αγκαλιά σε μια ερημιά
ή στο χάσιμο του φωτός
ξάπλα ένα καλοκαίρι.
Πηγαίνεις κι έρχεσαι μόνος
σε μέρη που θα έπρεπε
να βρίσκεις εμένα.
Πίσω από κάθε τέλος
μια αφετηρία....
Ύπτιος. Χαμηλά στη θάλασσα. Δίπλα στην ψαρόβαρκα με το φρεσκοβαμμένο μίνιο. Και συ να έρχεσαι από ψηλά, μέσα από το χερσοχώραφο που δεν μπορούσε να χαραχθεί στο χώμα του χνάρι ποδιού. Και πριν σε δω, το τραντζιστοράκι, στο τρυφερό χεράκι σου των δέκα εννιά χρόνων μ ένα σκοινάκι περασμένο, να πλημμυρίζει το μεσημέρι «Βάλε τα κόκκινα, τα μπλε, τα θαλασσιά». Και συ να τρέχεις ανάλαφρη, ύστερα...
Ύπτιος. Χαμηλά στη θάλασσα. Δίπλα στην ψαρόβαρκα με το φρεσκοβαμμένο μίνιο. Και συ να έρχεσαι από ψηλά, μέσα από το χερσοχώραφο που δεν μπορούσε να χαραχθεί στο χώμα του χνάρι ποδιού. Και πριν σε δω, το τραντζιστοράκι, στο τρυφερό χεράκι σου των δέκα εννιά χρόνων μ ένα σκοινάκι περασμένο, να πλημμυρίζει το μεσημέρι «Βάλε τα κόκκινα, τα μπλε, τα θαλασσιά». Και συ να τρέχεις ανάλαφρη, ύστερα...
ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΟΥΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ Μέσα στη βουή του δρόμου ήταν να βρω τ’ όνειρό μου, να το βρω και να το χάσω κι ούτε πια που θα το φτάσω. Μια στιγμή πέρασε μπρος μου κι ήταν η χαρά του κόσμου, η χαρά που μας ματώνει σαν οι πιο μεγάλοι πόνοι. Πέρασεν όπως περνούνε όσα δε θα ξαναρθούνε - πουλιά που ’χουν φτερουγίσει, σύννεφα...
ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΟΥΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ Μέσα στη βουή του δρόμου ήταν να βρω τ’ όνειρό μου, να το βρω και να το χάσω κι ούτε πια που θα το φτάσω. Μια στιγμή πέρασε μπρος μου κι ήταν η χαρά του κόσμου, η χαρά που μας ματώνει σαν οι πιο μεγάλοι πόνοι. Πέρασεν όπως περνούνε όσα δε θα ξαναρθούνε - πουλιά που ’χουν φτερουγίσει, σύννεφα...
(...) Εκείνο το βράδυ, ένα βράδυ του Δεκεμβρίου του 1903, θα έκανε ο Ανσέλμι την εμφάνισή του στη μεγάλη όπερα του Παρισιού. Τα εισιτήρια είχαν προπωληθεί προ είκοσι και πλέον ημερών σε πλειστηριασμό και οι τιμές τους είχαν φτάσει σε ύψη δυσθεώρητα. Έτσι, μονάχα οι πλούσιοι ευγενείς και οι ηγεμόνες του χρήματος μπόρεσαν να εξασφαλίσουν τα θεωρεία και τις θέσεις της πλατείας....
(...) Εκείνο το βράδυ, ένα βράδυ του Δεκεμβρίου του 1903, θα έκανε ο Ανσέλμι την εμφάνισή του στη μεγάλη όπερα του Παρισιού. Τα εισιτήρια είχαν προπωληθεί προ είκοσι και πλέον ημερών σε πλειστηριασμό και οι τιμές τους είχαν φτάσει σε ύψη δυσθεώρητα. Έτσι, μονάχα οι πλούσιοι ευγενείς και οι ηγεμόνες του χρήματος μπόρεσαν να εξασφαλίσουν τα θεωρεία και τις θέσεις της πλατείας....
Τα σαράντα ένα διηγήματα μικρής και μεσαίας έκτασης στη συλλογή Δίπλα στο ποτάμι συγκροτούν διάφορους χαρακτήρες του ψυχικού περιθωρίου και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς? χαρακτήρες μοναχικούς, οι οποίοι αγωνίζονται αποσπασματικά και ανοργάνωτα, παραιτούνται στο πρώτο εμπόδιο και αποχωρούν, απογοητεύονται, επιβιώνουν δυστυχείς ή πεθαίνουν στη μάταιη, στις περισσότερες περιπτώσεις, προσπάθειά...
Τα σαράντα ένα διηγήματα μικρής και μεσαίας έκτασης στη συλλογή Δίπλα στο ποτάμι συγκροτούν διάφορους χαρακτήρες του ψυχικού περιθωρίου και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς? χαρακτήρες μοναχικούς, οι οποίοι αγωνίζονται αποσπασματικά και ανοργάνωτα, παραιτούνται στο πρώτο εμπόδιο και αποχωρούν, απογοητεύονται, επιβιώνουν δυστυχείς ή πεθαίνουν στη μάταιη, στις περισσότερες περιπτώσεις, προσπάθειά...
Ιστορίες τεράτων και ψυχοφάγων όντων από την παγκόσμια λαογραφική παράδοση, ψυχοπνίχτες, υδρόβια πλάσματα που φυλακίζουν αιώνια τις ψυχές, φρικαλέα φαντάσματα που κλέβουν τα πρόσωπα των ανθρώπων, δαίμονες που γαργαλάνε τα θύματά τους μέχρι θανάτου, διαβολικές οντότητες σε στοιχειωμένα γεφύρια, πνεύματα των δασών και των νερών, μυστηριώδεις απέθαντοι, έρωτες με νεκρούς, εωσφορικές μεταμορφώσεις...
Ιστορίες τεράτων και ψυχοφάγων όντων από την παγκόσμια λαογραφική παράδοση, ψυχοπνίχτες, υδρόβια πλάσματα που φυλακίζουν αιώνια τις ψυχές, φρικαλέα φαντάσματα που κλέβουν τα πρόσωπα των ανθρώπων, δαίμονες που γαργαλάνε τα θύματά τους μέχρι θανάτου, διαβολικές οντότητες σε στοιχειωμένα γεφύρια, πνεύματα των δασών και των νερών, μυστηριώδεις απέθαντοι, έρωτες με νεκρούς, εωσφορικές μεταμορφώσεις...
Πάλι να μου θυμίσεις, Φεντερίκο,
εκείνο το γυμνό κορίτσι,
το άλογο, τον κάμπο, το φεγγάρι
του μαχαιριού τη γεύση
μες στης αγάπης το σκοτάδι.
Μ.Χ.
[...] Η ποίηση με ακατάσχετη ορμή τρυπώνει στην καρδιά, όταν η συγγραφέας-ποιήτρια στροβιλίζεται σε χορούς έρωτα και θανάτου, αφήνοντας στο πέρασμά της φλογισμένα λόγια.
Ευαισθησία, πάθος, τραγικές απολήξεις, θρήνος και ανάταση, χτύποι της καρδιάς...
Πάλι να μου θυμίσεις, Φεντερίκο,
εκείνο το γυμνό κορίτσι,
το άλογο, τον κάμπο, το φεγγάρι
του μαχαιριού τη γεύση
μες στης αγάπης το σκοτάδι.
Μ.Χ.
[...] Η ποίηση με ακατάσχετη ορμή τρυπώνει στην καρδιά, όταν η συγγραφέας-ποιήτρια στροβιλίζεται σε χορούς έρωτα και θανάτου, αφήνοντας στο πέρασμά της φλογισμένα λόγια.
Ευαισθησία, πάθος, τραγικές απολήξεις, θρήνος και ανάταση, χτύποι της καρδιάς...